İthal ürünlerin fiyatları neden yerinde sayıyor? Murat Ferman CNN TÜRK’e değerlendirdi

DOLAR DÜŞTÜ AMA FİYATLAR DÜŞMEDİ. NEDEN BÖYLE?

Aslında hepimizin aklını işgal eden soru bu. Bu sadece bugüne mahsus bir durum değil. Maalesef Türkiye son yıllarını hep Enflasyon sendromu ile iç içe yaşadığı ve geçirdiği için, enflasyon sürekli hayat pahalılığına yol açıyor. Tabii enflasyonun yani fiyatların çıkmasının maddi bir temeli var.

Bu konuyu sorduğunuzda ilgililer “Maliyetlerde artış var” diyorlar. En son simite yüzde 25 oranında önemli bir artış kaydedildi. Sorulduğu zaman size özellikle simidin üretiminde kullanılan tüm maddelere gelen zamları tek tek sıralıyorlar. Ancak bu sıralama mantıken geçerli olmakla beraber, Zamanlama ve tam tersi gerçekleştiğinde gereğinin yapılması şekliyle hepimizi rahatsız eden bir sarmala dönüşüyor. Yani netice itibariyle biz çok buna da şahit olduk.

Benzine gece yarısı zam gelir. Ertesi sabah birdenbire birçok ürüne otomatikman zam yapıldığını görürsünüz. Herhalde bu maliyetler içerisinde benzin maliyeti de yer almakla beraber saatler sonra satın alacağınız ürünün içerisinde o zamlı bileşenin olmaması gerekir. Keza aynı şekilde daha özel ithal edilmiş, daha düşük kurdan veya yüksek kurdan ödenmiş bazı ithal ürünlerin hemen fiyatlarının ayarlanması veya düşürülmesini de. Bu işin erbabı şöyle anlatıyor, “Efendim, biz bunu verirsek 1 dahaki sefere tekrar ithal edemeyiz, yerine koyamayız.”…

Bu açık ve net olarak şunu gösteriyor. Fiyat artışları enflasyonla bir anlamda yani yüzde 100 aynı anlama gelmez. Fakat enflasyonun olduğu bir yerde fiyat artışı daima görülür. Zaten enflasyon fiyatların sürekli artışıdır. Enflasyonun olduğu bir yerde fiyatlar geriye gitmez. Yani halk arasındaki deyimi ile sürekli bir bindirme olur, indirme olmaz.

Özellikle bu kampanyalı satışlarda bunun birçok kereler karşısına geçirmeye çalışırdı. Geçen sene Türk lirası Dolar karşısında değer kaybetmeseydi enflasyon sadece yüzde 7 oranında kalacaktı. Bu da aslında aradaki fark neredeyse yüzde 50 düşünün yüzde 13 nokta ise yüzde 14 civarında bir enflasyon da kapattık.

Kur geçişkenliği Türk lirasının Dolar karşısındaki zayıflığı. Bizi nasıl bir faturayla karşı karşıya bırakıyor. Üstelik bu kur geçişkenliği daha sonraki aylara sirayet eden bir ek yüktür.

Ocak ayı içerisinde Yurtiçi ÜFE ile yani maliyetleri içeren kalemlerle Türkiye satış fiyatları arasında son 18 yılın en büyük farkı oluştu.

18 YILIN EN BÜYÜK FARKI BU NE ANLAMA GELİYOR?

Bütün bunlar göz önüne alındığında şu ortaya çıkıyor. İlk 6 ay içerisinde ilk 2 çeyrek içerisinde fiyatlar da gözlenebilir ve sürdürülebilir bir aşağı yönlü hareket beklemeyeceğiz. Çünkü enflasyonda iniş olmayacak, ama ondan sonra bir ve beraber hareket ederek ortak hareket ederek bu enflasyon sarmalında yakamızı kurtarmamız lazım.

Aynı şey ithalat ihracat için var. Mesela bizim ihracatçımız dışarıdan hammadde ara malzemeyi alırken çoğunlukla peşin ve dolarla alıyor. 23 ay bunu alıyor, işliyor depoya koyuyor yola çıkarıyor vs 3 ay 4 ay, 5 ay 6 ay sonra bunu vadeli ve Euro’yla satıyor. O kur arasındaki makastan da kaybediyor.