Biden, Demokrasi Mücadelesini Vaka Duruma Göre Alır

Başkan Biden, çok önemli bir şekilde “demokrasi ve otokrasi arasındaki savaş” olarak adlandırdığı şeyi yürütmeyi kendine misyon edindi. Ama demokrasiyi baltaladığına inandığı kişiler arkadaş olduğunda ne yapmalı?

Başbakan Binyamin Netanyahu’nun Pazartesi günü Parlamento’dan bağımsız yargıya yönelik yeni kısıtlamaları çıkardığı İsrail örneğinde, Bay Biden sesini yükseltmeyi seçti. Kudüs’teki oylamanın “talihsiz” olduğunu ilan etti, bir hafta içinde dördüncü kez Bay Netanyahu’yu kendi gücünü artırma çabası nedeniyle azarladı.

Ancak başkanın demokrasi mücadelesi, Amerika’nın müttefikleri söz konusu olduğunda duruma bağlı olabilir. Bir Hindu milliyetçi şiddet dalgasına ve muhalefetin bastırılmasına başkanlık eden Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Beyaz Saray’da bir devlet yemeği ve çok az kamuoyu eleştirisiyle karşılandı. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, kanlı saltanatına rağmen bir ziyaret ve cumhurbaşkanı tarafından yumruk tostu ile ödüllendirildi.

Başkan George W. Bush döneminde demokrasi, insan hakları ve çalışmadan sorumlu dışişleri bakan yardımcısı olan David J. Kramer, “Dünya çapında demokrasi ve insan hakları endişeleri söz konusu olduğunda, çoğu yönetim için tutarlılık bir zorluktur ve bu yönetim de bir istisna değildir” dedi. “Düşmanlarımız ve rakiplerimiz otoriter suiistimallere giriştiğinde sesimizi duyurmak daha kolay” diye ekledi. “Arkadaşlar ve müttefikler söz konusu olduğunda daha zor.”

Otokrasiye karşı demokrasi çerçevesi, başından beri Bay Biden’ın başkanlığına ilişkin vizyonunun merkezinde yer aldı ve görevden alındıktan sonra iktidarı elinde tutmak için bir seçimi bozmaya çalışan selefi Başkan Donald J. Trump’a karşı mücadeleyle körüklendi. Bay Biden da aynı şekilde, döneminin temel dış politika mücadelesini – Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini yenmek – bu genel amacın bir parçası olarak tanımladı.

Ne de olsa, politik olarak çekici bir yapı – doğru ve yanlış, iyi adamlara karşı kötü adamlar. Ancak Durum Odasında, görkemli bir konuşma sırasında podyumda göründüğünden tahmin edilebileceği gibi daha karmaşık hale gelen bir tanesidir. Askeri üsler veya istihbarat işbirliği ya da ekonomik karışıklıklar gibi diğer Amerikan çıkarları göz önüne alındığında, demokrasi için ne zaman güçlü bir şekilde konuşulacağına karar vermek zor olabilir.

Hatta Bay Biden’ın etrafındaki bazı üst düzey yetkililer bile, onun siyah-beyaz yaklaşımının ikiliğinden özel olarak rahatsız hissediyorlar ve Amerika’nın bazı dostlarının özellikle özgür olmadan hukukun üstünlüğüne sahip olduğunu (akla Singapur geliyor), diğerlerinin ise Batılı insan hakları kavramlarına daha da az bağlı olduklarını ancak yine de yardımcı müttefikler olduklarını (örneğin Birleşik Arap Emirlikleri) belirtiyorlar.

Bay Biden, tartışmasız otokratik olan ülkelere karşı itidalli davranmayı gerekli gördü. Geçenlerde Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’i siyasi bir bağış toplama etkinliğinde “diktatör” olarak adlandırırken, Pekin’in Uygur azınlığına yönelik acımasız baskısı veya Hong Kong’daki özgürlüğe yönelik baskısı hakkında çok az şey söyledi.

Amerikan müttefikleri söz konusu olduğunda bu daha da zorlaşıyor. Geçen yıl Carnegie Endowment for International Peace’ten Thomas Carothers ve Benjamin Press, Mısır, Gürcistan, Macaristan, Hindistan, Filipinler, Polonya, Tanzanya, Tayland ve Türkiye gibi dostlar da dahil olmak üzere 2005’ten bu yana demokrasiden geri adım atan 27 ülkeyi belirledi.

Meksika’da Başkan Andrés Manuel López Obrador, eleştirmenlerin tek parti yönetimini yeniden tesis etme çabası olarak adlandırdığı Ulusal Seçim Kurumu’nun gücünü ve özerkliğini dizginlemek için yasayı zorladı. Bay López Obrador, yalnızca seçimleri daha verimli hale getirmeye çalıştığını söyledi, ancak geçen ay Meksika Yüksek Mahkemesi planının önemli bir bölümünü iptal etti.

Bay Biden, bu ülkelerin hiçbirinde demokrasi konusunda özellikle sesini yükseltmedi. Nitekim Filipinler Devlet Başkanı’nı Beyaz Saray’da ağırlamış ve Türkiye’ye F-16 savaş uçaklarının satışını desteklediğini belirtmek için iki kez Polonya’yı ve bir kez de Meksika’yı ziyaret etmiştir. Sebepler gizemli değil – Filipinler’in Çin’i kontrol altına almasına, Polonya’nın Rusya’ya karşı koymasına, Meksika’nın yasadışı göçü engellemesine ve Türkiye’nin İsveç’in NATO’ya katılmasına izin vermesine ihtiyacı var.

Tabii ki, diğer ülkeleri demokratik gerilemeye zorlamak çok daha karmaşık çünkü Carnegie listesindeki bir diğer geri adım atan ABD’nin kendisi. Bay Biden başka yerlerde demokrasiden bahsettiğinde, Amerika’nın hala kendi başına çalıştığını düzenli olarak kabul ediyor.

Demokrasiyi destekleyen bir sivil toplum kuruluşu olan Freedom House’un başkanı Michael J. Abramowitz, Bay Biden’ın konuyla ilgili “ABD liderliğini uygulamaya istekli olduğu için biraz takdir görmesi gerektiğini” ancak “söylemlerinin somut eylemlerle ve finansmanla desteklenmesi gerektiğini” söyledi.

Abramowitz, “Başka ülkeleri, özellikle de ABD müttefiklerini tabi tuttuğu standartlarda da daha tarafsız olmalı” diye ekledi. “Yakın arkadaşlar birbirlerine doğruyu söyleyebilmeli, ancak Başkan Biden, Başbakan Netanyahu’ya uygun şekilde seslenirken, temelde Başbakan Modi’ye Hindistan’ın demokratik gerilemesine, en azından alenen, izin verdi.”

Woodrow Wilson ve Franklin D. Roosevelt’ten Jimmy Carter ve Ronald Reagan’a kadar diğer başkanlar, savundukları idealler ile yüzleştikleri gerçekler arasındaki çatışmayla boğuştular. İkinci göreve başlama konuşmasında Bay Bush, “dünyamızdaki tiranlığı sona erdirme nihai amacına” kendini adadı ve “her yönetici ve her ulusla” ilişkilerini, seleflerinden daha fazla asla tam olarak karşılamadığı bir standart olan özgürlük üzerine şartlandırma sözü verdi.

Bay Biden iki “demokrasi zirvesine” sponsor oldu ve üçüncüsünün Güney Kore’de yapılacağını duyurdu. Bu yılki Birliğin Durumu konuşmasında, göreve geldiğinden bu yana “demokrasilerin zayıflamayıp güçlendiğini”, “otokrasilerin ise güçlenmediğini, zayıfladığını” beyan etti.

Yine de, iki buçuk yıllık görev süresine rağmen, Bay Biden’ın Senato tarafından onaylanan demokrasiden sorumlu bir dışişleri bakanı yardımcısı yok. İlk tercihi Sarah Margon, İsrail’e ilişkin eski tweet’lerden kaynaklanan Cumhuriyetçi muhalefetin ardından çekildi.

Bay Biden’ın, Hindistan gibi yerlerde meseleler hakkında daha az ses çıkarırken, Bay Netanyahu’nun yargı planını eleştirme isteği, İsrail’in Amerikan siyasetinde oynadığı rolün altını çiziyor. İsrail’in işgal altındaki Batı Şeria’daki Filistinlilere yönelik muamelesi, uzun zamandır eleştiriler için bir paratoner oldu ve ülkeye verilen destek, Washington’da giderek partizan bir mesele haline geldi.

İsrail’e uzun bir destek siciline sahip olan Bay Biden, dostane tavsiyelerde bulunacak itibara sahip olduğunu savunuyor. Yalnızca geçen hafta, Bay Netanyahu’ya telefon ederek uzlaşma araması için baskı yaptı ve devam etmeden önce onu daha geniş bir fikir birliği oluşturmaya teşvik eden üç basın açıklaması yaptı. Beyaz Saray’dan Pazartesi günü yapılan açıklamada, “Bugünkü oylamanın mümkün olan en ince çoğunlukla gerçekleşmesi talihsizlik” dedi.

Bay Netanyahu’nun ona meydan okumasıyla, soru, Bay Biden’ın çene çalmanın ötesine geçip geçemeyeceğidir. Amerika Birleşik Devletleri İsrail’e yılda milyarlarca dolar güvenlik yardımı sağlıyor, ancak Bay Biden’ın Bay Netanyahu’ya geri adım atması için baskı yapmak için yalvarmanın ötesinde bir koz kullanması pek olası görünmüyor.

Politika Araştırmaları Enstitüsü’nden Phyllis Bennis, “Şimdiye kadar, Biden’ın baskısı yalnızca retorikti ve Netanyahu’nun genişleyen otoriterliğine meydan okumak için yetersiz olmakla kalmıyor, aynı zamanda Biden’ın kendi oy tabanıyla ne kadar uyumsuz olduğunu gösteriyor” dedi.

Başkanın yardımcıları sözlerinin önemli olduğunu söylediler. Beyaz Saray basın sekreteri Karine Jean-Pierre, “Bunun sadece retorik olduğunu söyleyemem” dedi. “Başkan konuştuğunda, bir mesaj gönderir.”

Başkanın İsrail’deki demokratik erozyona duyduğu öfke, Bay Netanyahu’nun destekçilerine seçici geliyor. Bir kere, başbakanın mahkemelerin otoritesini sınırlama planının anti-demokratik olmadığını, bunun yerine seçilmiş liderlerin ellerine daha fazla sorumluluk yüklediğini savunuyorlar.

Dahası, Bay Biden birçok kez “mümkün olan en ince çoğunluk” konusunda mevzuat ileri sürdü. Gerçekten de, Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Amerikan tarihinde Senato’da en çok eşitliği bozan oy rekorunu yakaladı.

Washington’da ABD-İsrail stratejik ortaklığını ilerletmeye odaklanan partizan olmayan bir kuruluş olan Amerika Ulusal Güvenlik Yahudi Enstitüsü’nün kıdemli üyesi John Hannah, “İsrail’e farklı muamele edildiğine şüphe yok” dedi.

Fransa’da Başkan Emmanuel Macron’un, Bay Biden’ın Bay Netanyahu’nun aradığı konusunda ısrar ettiği geniş bir fikir birliği olmadan popüler olmayan emeklilik değişikliklerini yasalaştırmak için parlamentoyu zorladığını, grevlere, sokak gösterilerine ve ara sıra şiddetli protestolara yol açtığını kaydetti. Hannah, “Yine de Fransız meslektaşının tamamen Fransa’nın bu iç meselelerini ele almasına karşı Başkan Biden’dan tek bir gerçek eleştiri sözü bile boşuna arayacaksınız,” dedi.

Center for a New American Security’nin CEO’su Richard Fontaine, Amerika’nın yurtdışında demokrasiyi teşvik etme yaklaşımının “her zaman bir tutarsızlık modeli olduğunu” söyledi. Bay Biden, dünyanın şu anda demokrasiye karşı otokrasi yarışmasıyla karşı karşıya olduğu konusunda haklı olduğunu ve ABD’nin otokrasiyi savunması gerektiğini, ancak bunu diğer hedeflerle dengelemesi gerektiğini söyledi.

“Tutarsızlık ve neyin ne olduğu, diğer ülkelerin iç durumlarında değişiklik arayan bir dış politikanın kaçınılmaz yan ürünleridir” dedi. “Bu, yurtdışında demokrasiyi destekleme çabasından vazgeçmek için bir zemin değil – sadece bunun kolay bir iş olmadığını anlamak için.”